Met verbazing en teleurstelling nam het college op 24 juli 2023 kennis van het besluit van de Oost-Groningse gemeenten om vanaf 2026 de Regiodeal Oost-Groningen te hernieuwen zonder de gemeente Midden-Groningen. De eenzijdige opzegging werd twee weken daarvoor in een gesprek met burgemeester Hoogendoorn onverwachts medegedeeld.
Tijdens de raadscommissievergadering op 18 januari is het onderwerp geagendeerd door de ChristenUnie (CU). Met name Niels Joostens heeft wethouder Drenth gevraagd een nadere verklaring te bieden over hoe dit in godsnaam zo heeft kunnen lopen. Drenth, die na de burgemeester de tweede persoon was die op de hoogte werd gebracht, heeft de raad meegenomen in de gebeurtenissen.
Hoogendoorn en Drenth hebben de gemeenten verzocht de opzegging per brief aan te bieden. Deze verscheen op 27 juli 2023. Direct hierop heeft het college een schriftelijke reactie geformuleerd (wegens de zomervakantie en de noodzaak van ambtelijke overeenstemming kon dit pas in september worden aangedragen), waarin het college haar verbazing en teleurstelling uitspreekt en pleit voor zoveel mogelijk behoud van de samenwerking.
Over de vraag waarom de vijf Oost-Groningse gemeenten tot eenzijdige opzegging zijn overgegaan blijft enige onduidelijkheid bestaan. De gemeenten lieten in de brief weten dat de samenwerking onder de regiodeal regelmatig tot onduidelijkheden leidde. Dit zou zijn omdat de regiodeal zich beperkt tot het gebied van de voormalige gemeente Menterwolde. In praktijk betekent dit dat er vaak op projectbasis samenwerking moet worden gezocht. Ook laten de gemeenten weten dat de basis voor de nieuwe regiodeal de Regionale Agenda Oost-Groningen is. Dit ambitiedocument is opgesteld in 2021 door de gemeenten Oldambt, Pekela, Stadskanaal, Veendam en Westerwolde. De gemeente Midden-Groningen maakt hier dus geen onderdeel van uit. Beide zaken worden aangedragen als reden om zonder Midden-Groningen verder te gaan met een nieuwe regiodeal.
Tijdens de raadscommissievergadering kon wethouder Drenth de vermeende onduidelijkheden slechts in beperkte mate bevestigen. Enkel de samenwerking in kader van een woononderzoek zou tot onregelmatigheden hebben geleid. Wat betreft het ambitiedocument laat het college schriftelijk weten dat het voldoende overlap ziet tussen de strategische doelstellingen van Oost-Groningen en Midden-Groningen voor verdere samenwerking in een nieuwe regiodeal.
Niels Joostens (CU), die het debat opende, beklopte de blijvende vaagheid omtrent de eenzijdige opzegging. Volgens Joostens kennen de voormalige Groningse gemeenten een verleden waarin ze elkaar beconcurreerden in plaats van samen te werken. Oftewel, zou dit een voortzetting zijn van deze geest uit het verleden? Ook werd er geopperd dat de Oost-Groningse gemeenten van mening zouden zijn dat Midden-Groningen van twee walletjes eet, omdat het ook onderdeel uitmaakt van de Regiodeal Groningen-Assen. Genoeg voer voor speculatie dus.
De handelswijze van de Oost-Groningse gemeenten is niet op prijs gesteld. De opzegging is niet alleen onverwachts gedaan, maar ook voorzien van beperkte communicatie. Zo is er vanuit de gemeenten geen reactie meer gekomen in navolging van de schriftelijke reactie van het college en is verdere verheldering uitgebleven.
Wethouder Drenth liet tijdens de vergadering heel duidelijk weten dat ondanks dat het college deze gebeurtenis met verbazing en teleurstelling waarneemt, het college volledig blijft inzetten op verdere samenwerking. Volgens Drenth is dit de enige vruchtbare weg voor de toekomst.
Daarnaast verandert er op korte termijn nog niets aangezien de huidige regiodeal loopt tot eind 2025. ‘Speculeren over de gevolgen vanaf 2026 is koffiedik kijken’, aldus wethouder Drenth.
De Regiodeal Oost-Groningen is een vruchtbaar samenwerkingsverband waarin een breed scala aan projecten wordt geïnitieerd op het gebied van onderwijs, werk en inkomen, gezondheid en woonomgeving. Regiodeals dienen als sterke basis voor gezamenlijke subsidie-aanvragen bij het Rijk.
