De afgelopen weken maken het nog maar eens duidelijk: het klimaat verandert en dat betekent onder andere dat in Nederland de kans op veel neerslag in korte tijd steeds groter wordt. Om hiermee om te gaan slaan overheden, inwoners en bedrijfsleven de handen ineen. De gemeente Midden-Groningen pakt die handschoen op en is vergevorderd met een Gemeentelijk Riolerings Plan (GRP) dat in 2018 gereed zal zijn. Ondertussen blijft Midden-Groningen maatregelen treffen op verschillende locaties die niet daarop kunnen wachten.
Op zondag 13 mei 2018 trokken flinke regen- en onweersbuien over grote delen van het land. Plaatselijk viel in Groningen en in Drenthe tot 63 mm regen. Dat is meer dan dat er normaal in Nederland gemiddeld in de hele maand in Nederland valt. Zondag 13 mei was Sappemeer ook weer één van de natste plekken in Nederland. Door de extreme buien hebben verschillende inwoners in Midden-Groningen hier overlast door gehad. Dat komt helaas vaker voor en dat is begrijpelijk geen prettige ervaring.
Oorzaak overlast door regen
De gemeente krijgt regelmatig reacties dat de rioolbuizen niet groot genoeg zouden zijn. De oorzaak van overlast door regen is een complex verhaal en het simpelweg vergroten van de rioolbuizen is daarvoor helaas geen oplossing. Door de lage ligging van delen van de gemeente en de relatief dichte bebouwing verschillen de problemen van straat tot straat. Het (regen-)water kan bij extreme buien niet voldoende wegtrekken in de bodem, maar moet via een lange weg worden afgevoerd naar de waterzuivering. Door de lange afstanden raakt het rioolstelsel namelijk overbelast, met als resultaat dat water op straat blijft staan. Overlastsituaties doen zich vooral voor in stedelijke gebieden en gebieden die voornamelijk uit verharding bestaan. Water op straat is overigens een beeld dat in de toekomst vaker zal gaan optreden. Dat water staat als het ware in de ‘wachtkamer’ voordat het wordt afgevoerd. In landelijke delen van de gemeente speelt het probleem veel minder.
Waterketen
De gemeenten, de provincie, het waterschap (samen vormen zij de waterketen) en de bewoners en het bedrijfsleven werken samen om een goed waterbeheer mogelijk te maken. Uiteraard houdt het GRP rekening met de partners in de waterketen en de veranderende klimaatomstandigheden.
Zeker is dat zware buien vaker zullen gaan voorkomen door een veranderend klimaat. Alle gemeenten (en dus ook Midden-Groningen) voeren een klimaatadaptietest uit. Dat levert berekeningen op voor toekomstige pieksituaties en input om de riolen toekomstbestendig te maken. Nu al is duidelijk dat aanzienlijke gemeentelijke investeringen in het riool noodzakelijk zullen blijven.
Putten en gescheiden rioolbuizen afvalwater en regenwater
We kijken vanuit de gemeente samen met andere partijen, zoals het waterschap, naar slimme oplossingen om de overlast bij extreme hoosbuien in de toekomst zo goed mogelijk te beperken; het voorkomen is met het veranderende klimaat niet mogelijk. In 2017 heeft de gemeente bijvoorbeeld op verschillende plekken in Sappemeer, Hoogezand en Kropswolde speciale putten aangelegd op een aantal plaatsen dichtbij het Winschoterdiep, vijvers en brede sloten.
Riolering voor regenwater
In Midden-Groningen zijn er op veel plekken (straten en bedrijventerreinen) aparte rioolbuizen voor het afvalwater èn regenwater. Diverse straten zijn voorzien van gescheiden stelsels zoals bijvoorbeeld in Hoogezand en Sappemeer de Narcissenstraat, Heemskerkstraat, Rembrandtplein, Scheepstimmerman en de Burgemeester Bartelsstraat. In de gemeente zijn er vele straten ‘afgekoppeld’ zoals dat met een vakterm heet. Deze putten en de gescheiden riolering kunnen meer regenwater afvoeren. Deze regenriolen kunnen de wateroverlast op straat verminderen.
In bestaande wijken waar het riool aan vervanging toe is wordt meestal ook een regenwaterriool erbij aangelegd. De gemeente legt dan een regenwaterriool aan met aftakkingen (huisaansluiting) tot aan de perceelgrens. De perceeleigenaar kan dan zijn dakafvoer hierop aansluiten. Met eenvoudige middelen is het voor bewoners/huiseigenaren mogelijk om dat regenwater naar het speciale regenwaterriool te leiden.
De laatste jaren is de oppervlakte van verharde tuinen sterk toegenomen, ongeveer 30% in 7 jaar tijd. Op verharde tuinen kan er geen regenwater meer de grond in zakken. Het water komt vervolgens in het riool terecht die het vervolgens niet meer kan verwerken. Een tuin met minder tegels helpt dus tegen wateroverlast. Hoe minder water in het riool, hoe minder overlast.