Onlangs presenteerde het college de landbouwagenda. De strekking: naast de sector gaan staan in tijden van grote transities. De sector staat voor grote uitdagingen, mede door het stikstofbeleid, natuurdoelstellingen en klimaatverandering. Hoewel landbouwbeleid vooral wordt bepaald door Europese en landelijke wetgeving, wil de gemeente waar mogelijk een actieve rol oppakken in het stimuleren en faciliteren van kennisdeling, dialoog en samenwerking. De agenda is verdeeld in vier thema’s.
Buitengebied in beeld
Enkele jaren terug heeft het Rijk het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) opgesteld. Hierin werden doelen voor natuur, klimaat, water en stikstof opgesteld. Deze doelstellingen zijn in de provincie Groningen uitgewerkt in het beleidsplan Toekomst Landelijk Gebied (TLG). Ondanks dat het kabinet Schoof in 2024 besloot te stoppen met het NPLG, wil de provincie het eigen programma toch voortzetten. Er zijn waardevolle samenwerkingen ontstaan, aldus het college.
Speciale aandacht gaat uit naar bodemdaling, zowel in de laagveengebieden als op plekken waar zoutwinning plaatsvindt. Om landbouw mogelijk te maken wordt het waterpeil in Nederland kunstmatig verlaagd. In veengebieden leidt dit tot veen-oxidatie. Hierbij komen forse hoeveelheden CO2 vrij en het proces zelf versnelt de bodemdaling nog verder. Ook ongelijke bodemdaling leidt tot problemen in het waterbeheer. Hoogstwaarschijnlijk zal vernatting onderdeel worden van het toekomstige beleid in deze gebieden. Dit vraagt dus ook om nieuwe vormen van landbouw. . De gemeente organiseert twee keer per jaar een landbouwoverleg en legt regelmatig bedrijfsbezoeken af. De gemeente is actief betrokken bij de ontwikkeling van de veenweidestrategie op provincie-niveau en neemt deel aan het Europese Buffer+ Project, gericht op vernatting van veengebieden en nieuwe vormen van landbouw.
Meer zichtbaarheid en wederzijds begrip
De gemeente stelt gelden beschikbaar voor activiteiten en netwerkbijeenkomsten die de zichtbaarheid van de sector moeten vergroten en het dialoog tussen verschillende partijen moet bevorderen. ‘Er gebeurt ontzettend veel op het gebied van innovatie en verduurzaming in de landbouwsector. Helaas is dit niet altijd zichtbaar. Ook is er niet altijd voldoende begrip. Boeren willen wel, maar voelen zich ook gevangen in het beleid’, aldus wethouder Hoesen. Door activiteiten te organiseren en het maatschappelijke dialoog te bevorderen hoopt de gemeente meer wederzijds begrip in de samenleving te ontwikkelen.
Stimuleren van kennisdeling en innovatie
De gemeente wil kennisdeling en innovatie stimuleren, onder meer door landbouwers, onderwijsinstellingen en het waterschap aan elkaar te koppelen. De gemeente zelf neemt deel aan regionale samenwerking tussen overheden en organiseert jaarlijks een kennissessie voor vakspecialisten in de landbouwsector. Daarnaast zijn er subsidies beschikbaar voor klimaat-adaptieve maatregelen en wil de gemeente het gebruik van bio-based isolatie-materialen stimuleren.
Groenblauwe door-adering
Een hele concrete doelstelling (dat ook onderdeel uitmaakt van het provinciale TLG) is het creëren van groenblauwe door-adering: oftewel het koppelen van natuurgebieden en groenlinten. Dit is bevorderlijk voor het natuurleven en de biodiversiteit. Ook de landbouw komt hier om de hoek kijken, namelijk in de vorm van ecologische akkerranden en bufferstroken langs sloten. Boeren zijn sinds 2024 al landelijk verplicht om ca. 4% van hun landbouwgrond te reserveren voor bijvoorbeeld groenstroken of stikstof-bindende planten. De landelijke doelstelling is dat in 2050 zo’n 10% van het landschap (exclusief bebouwde kom en natuurgebieden) uit dergelijke groenblauwe gebieden bestaat. De gemeente zal zelf beginnen met enkele pilots in bermbeheer.
Reacties in de raad
Kor Hoving (BBP) uitte zich positief over de landbouwagenda. De fractie was blij om te horen dat de gemeente een actieve rol wil oppakken in het verbinden van partijen, stimuleren van kennisdeling en het vergroten van zichtbaarheid van de sector.
Anneke Perdon (PvdA) vroeg om een meer concrete invulling van de omschreven ambities. Doelstellingen worden volgens de fractie niet meetbaar gemaakt. ‘Wat is de doelstelling van dit beleidsdocument?’
Roshano Dewnarain (GroenLinks) vroeg aandacht voor meer fundamentele thema’s zoals het terugdringen van de intensieve veehouderij en het gebruik van pesticiden. De fractie pleitte voor een landbouw die werkelijk toekomstbestendig is. ‘Ondanks dat het beleid vooral Europees en landelijk wordt bepaald mag de gemeente best visie tonen’. Volgens de fractie zou de discussie ook breder moeten worden getrokken, namelijk op de gehele voedselsector, ‘ van land tot bord’.
Niels Joostens (CU) vroeg aandacht voor mentale begeleiding van boeren in deze transitiefase die veel stress met zich kan meebrengen. Volgens Joostens zouden er aanspreekpunten binnen de gemeente moeten zijn, net zoals dit in het aardbevingsdossier ook het geval is.
Het raadsvoorstel is door als bespreekstuk voor de raadsvergadering op 26 juni.
