Historisch schip te bekijken in Sappemeer

Sappemeer – In de haven van Sappemeer krijgt het publiek zaterdag 13 december een bijzondere kans: de bijna honderd jaar oude luxemotor Nomadisch is van 10.00 tot 17.00 uur opengesteld voor bezoekers. Het varend monument, dat een zeldzame plaats inneemt in de Nederlandse binnenvaartgeschiedenis, vormt een levend voorbeeld van een revolutie in de scheepsbouw aan het begin van de 20e eeuw.

De luxemotor ontstond in de jaren rond 1900, toen de verbrandingsmotor zijn intrede deed in de scheepvaart. Traditionele tjalken en pramen bleken ongeschikt om deze nieuwe motoren te herbergen, waardoor een compleet nieuw scheepstype werd ontworpen. Bij dit ontwerp kwam ruimte voor een motor én een stuurhuis.

Om de schroef optimaal te laten functioneren, kreeg het achterschip een totaal andere vorm. Die wijziging bood bovendien de mogelijkheid achter het stuurhuis een ruime kajuit te bouwen. Het resultaat was voor die tijd ongekend: een schip met betere woonaccommodatie en een stuurwiel binnen, waardoor varen comfortabeler en minder blootgesteld aan de elementen werd. De naam “luxemotor” was snel geboren.

De Nomadisch: een schip met een verhaal
De Nomadisch werd in 1928 gebouwd op scheepswerf Thiecke in Martenshoek, in opdracht van schipper Jan Veldman. Het schip werd uitgerust met een 50 pk tweecilinder Nering-Bögel gloeikopmotor, inmiddels de enige nog werkende scheepsmotor van dit merk.
Na het onverwachte overlijden van Veldman in 1944 nam zijn zoon Berend (1925–2023) het schip in 1950 over. Berend voer decennialang met de Nomadisch over de Nederlandse en Duitse binnenwateren, de Waddenzee, de Eems, de Dollard en het IJsselmeer. De luxemotor was zijn thuis én zijn levenswerk.

Na zijn overlijden kwam het schip in handen van de Stichting Nomadisch. Dankzij de uitzonderlijke staat van onderhoud en de unieke motor draagt het schip inmiddels de officiële status van Varend Monument®, toegekend door de Federatie Varend Erfgoed Nederland (FVEN).

Open dag met verhalen en kunst
Bezoekers kunnen zaterdag niet alleen het schip bezichtigen, maar ook luisteren naar anekdotes over de markante en eigenzinnige schipper Berend Veldman, die vrijwel zijn hele leven aan boord woonde. Als extra attractie is in het voormalige vrachtruim een expositie ingericht met schilderijen van Douwe Boersma. Boersma werkte jarenlang als scheepsontwerper en binnenvaartschipper, voordat hij zich stortte op schilderen en reizen. Zijn werk toont schepen én kleurrijke landschappen uit de Zuid-Molukken en Centraal-Papua.

De toegang is gratis. De Stichting Nomadisch hoopt met de open dag het belang van het behoud van varend erfgoed onder de aandacht te brengen. “Stap gerust aan boord,” aldus secretaris Johan Kielman, “en ervaar een stuk levende geschiedenis.”