Raad schrapt bezuinigingen: gat van 8 ton blijft
Op 6 november vond het laatste meerjarenbegrotingsdebat plaats van deze raadsperiode. Veel aandacht ging naar de bezuinigingen vanaf 2027, die nodig zijn om de toenemende tekorten in het gemeentefonds te dekken. Meerdere bezuinigingsvoorstellen zijn weggestemd door de raad, waaronder de afschaffing van de wijkbudgetten en de huurverhoging voor sportaccommodaties.
Voor 2027 is zodoende een gat van 800 duizend euro.
Op 6 november hielden raad en college het laatste meerjarenbegrotingsdebat van deze raadsperiode. Onderdeel van het debat was de najaarsnota 2025, de meerjarenbegroting 2026-2029 en het bezuinigingspakket 2027-2029. Veel aandacht ging uit naar het bezuinigingspakket voor 2027-2029.
Zowel de voorjaarsnota als de begroting 2026 tonen een positief saldo, maar vanaf 2027 ontstaan er serieuze tekorten, met ruim 3 miljoen 2027 en oplopend in de jaren daarna. Tijdens het begrotingsdebat zijn diverse bezuinigingsvoorstellen weggestemd door de raad.
Gat van 800 duizend euro
Veel aandacht ging tijdens het debat uit naar het bezuinigingspakket. Maar liefst dertien amendementen of moties zijn de revue gepasseerd waarvan vele het ook hebben gehaald. Zodoende zijn diverse bezuinigingen van de rails. Het totale bezuinigingspakket voor 2027 omvatte ruim 3 miljoen euro met een resterend gat van een ton. Na alle amendementen blijft er nu een gat van 800 duizend euro voor 2027.
Wethouder Ploeger is over het algemeen positief: ‘De najaarsnota en begroting voor 2026 zijn positief afgesloten. Voor de begroting 2026 is een amendement aangenomen, dat is prima, dat is democratie. Wat betreft de bezuinigingen. Wij hebben geprobeerd om vooral de rek in onze eigen organisatie te benutten. Ruim een derde van bezuinigingen hebben we gerealiseerd in de interne organisatie, dan een deel door heffingen- en legesverhogingen en een resterend deel in de vorm van bezuinigingen. Wij hadden graag de nieuwe raad niet opgezadeld met een tekort, maar de raad heeft daar dus anders over besloten.’
‘We zien dat alles wat direct aan inwoners en organisaties raakt er niet doorheen is gekomen. Ik begrijp de raad ook wel in hun terughoudendheid. Je weet immers nooit of er volgend jaar toch weer geld vanuit het Rijk komt. Maar hoe je het ook wendt of keert, bezuinigingen zullen altijd mensen raken. Wij hebben gedaan wat de raad ons heeft opgedragen, namelijk een dekkende begroting voor 2026 aanleveren en overzicht bieden voor 2027 en de jaren erna’, aldus wethouder Ploeger, portefeuille financiën.
Wat wordt bewaard / aangepast ?
Een deel van de Collectieve Aanvullende Ziektenkostenverzekering (CAZ): Volgens het college wordt er weinig gebruik gemaakt van de CAZ, waardoor deze niet meer functioneel is. Bovendien zou er een vangnet mogelijk zijn in de bijzondere bijstand. De gemeente kijkt onder meer naar de gemeente Groningen die dit ook heeft georganiseerd. Hiermee zou de gemeente jaarlijks 550 duizend euro kunnen besparen. GroenLinks, PvdA, SP en D66 dienden een amendement in om GarandVerzorgd 3 (een deel van de CAZ), met name bedoeld voor mensen met chronische aandoeningen, te behouden. Ruim duizend mensen zouden nog gebruik maken van de regeling. Het college reageerde instemmend. Het amendement is unaniem aangenomen. De bezuiniging zou hiermee terugvallen naar 175 duizend euro per jaar.
De wijkbudgetten: Het college zag mogelijkheid om de wijkbudgetten die al twintig jaar lopen te vervangen met subsidies vanuit Nij Begun, waarbij wijken en dorpen voortaan per activiteit subsidie zouden kunnen aanvragen. Dit zou het college vanaf 2028 zo’n 117 duizend euro per jaar besparen. Het voorstel resulteerde in veel weerstand bij zowel bij wijkverenigingen en -commissies alsook in de raad. GroenLinks, PvdA, SP en D66 dienden een amendement in om de wijkbudgetten te behouden, te evalueren en moderniseren. De budgetten zijn immers twintig jaar geleden onder de noemer ‘Vogelaarwijken’ ingesteld en nooit geëvalueerd. Hoe de regeling er in de toekomst uit komt te zien zal dus blijken. Het college reageerde positief op het voorstel. Het amendement is unaniem aangenomen.
Een gefaseerde huurverhoging voor sportaccommodaties: Net als de wijkbudgetten ontstond er redelijk wat weerstand tegen de voorgestelde huurverhoging. De huur voor sportaccommodaties was namelijk al drie jaar niet meegestegen met de inflatie (geïndexeerd). Het college stelde voor om dit met terugwerkende kracht te doen, waardoor er een 10% stijging zou zijn. Dit zou het college 115 duizend euro per jaar meer opleveren. De stijging zou te abrupt zijn volgens diverse fracties. Hoewel het feitelijk tot relatief kleine contributieverhogingen zou leiden, vonden de fracties dat er een verkeerd signaal vanuit gaat, aangezien de gemeente sport, beweging en gezondheid bepleit. De BBP, Gemeentebelangen, VVD en CDA dienden een amendement in om de huurverhoging jaarlijks volgens de CPI te indexeren. Uiteindelijk is er besloten een vierjaarlijks gemiddelde van de CPI te hanteren om grote fluctuaties te voorkomen. Het amendement is unaniem aangenomen.
De volledige omvang van afspraakbanen bij het BWRi: Het college stelde voor om de totale 20fte aan afspraakbanen bij de BWRi te beperken tot 15fte. Wederom zag het college kans om dit vanuit Nij Begun te dekken, namelijk in de vorm van de Nij Begun banen. De gemeente zou hier in 2027 zo’n 110 duizend euro, oplopend tot 220 duizend euro in 2029, mee kunnen besparen. Maar oppositiepartijen zien hier niets in. ‘Nij Begun moet niet dienen om bestaand gemeentebeleid te vervangen.’ De PvdA, GroenLinks, SP en D66 dienden een amendement in om de volledige 20fte te behouden. Het amendement is unaniem aangenomen.
Behoud Subsidieregel Gemeentelijke monumentale panden Midden-Groningen: Het college zag mogelijk om de regeling te schrappen aangezien er een meer aantrekkelijke regeling bestaat op provinciaal niveau, waar volgens het college ook meer gebruik van wordt gemaakt. Het college zou hier in de orde van ongeveer 80 duizend euro mee kunnen besparen. De PvdA vindt het daarentegen belangrijk dat de gemeente zelf een eigen regeling in stand houdt. Volgens de fractie leidt ‘het afschaffen van de gemeentelijke subsidieregeling tot het wegvallen van een belangrijke stimulans voor behoud en onderhoud van erfgoed’. Ook wijst de fractie erop dat het subsidieplafond van de provinciale regeling voor dit jaar al bereikt is. Wethouder Hoesen gaf aan dat de provinciale regeling per april 2026 weer open zou gaan en ruim zou volstaan. De PvdA, GroenLinks en D66 dienden een amendement in dat met 18 stemmen voor is aangenomen.
Baantjeszwemmen bij zwembad De Krabbelaar: Voor het zwembad loopt al jaren een subsidieregeling van 10 duizend euro per jaar: een steuntje in de rug voor het zwembad om het baantjes zwemmen, wat commercieel eigenlijk niet uit kan, toch in stand te houden. De regeling zou van rechtswege aflopen per 2027. Aangezien het om een commerciële entiteit gaat wilde het college de subsidie laten aflopen. Het gaat om 10 duizend euro per jaar. D66, SP, CU, CDA, PvdA en Groenlinks dienden een amendement in om de subsidie toch in stand te houden. Volgens de fractie is ‘het baantjeszwemmen in Muntendam een laagdrempelige voorziening is voor sport, bewegen en ontmoeting voor inwoners’ en dus belangrijk om in stand te houden. Diverse fracties reageerden kritisch op het voorstel. Het zou namelijk een vorm van ongelijke overheidssteun zijn. Het amendement is met 17 stemmen voor aangenomen.
Met het schrappen van de diverse bezuinigingsmaatregelen is er een resterend gat van 800 duizend euro in begroting voor 2027. Wethouder Ploeger: ‘Op de totale gemeentebegroting van ruim 320 miljoen euro gaat het om minder dan 1% van de totale begroting. Dat is goed te overzien.’
